تلاش رهبر انقلاب شکوفایی ظرفیت های علمی و اجتماعی حوزه است

حجت‌الاسلام محمودرضا جمشیدی در گفتگو با خبرنگار مهر در قم، با ارزیابی از پیشرفت‌های حوزه‌های علمیه و مطالبات مقام معظم رهبری از حوزه‌ها اظهار داشت: ما از آن چیزی که باید داشته باشیم فاصله زیادی داریم و آن مسیر که طی کردیم خیلی کم است. گاهی آنقدر تصور نسبت به ارتقا و پیشرفت یا به معنای امروزی تحول کم است که این مقدار کارهای انجام شده در ارزیابی‌ها راه طولانی محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه بخشی از این مسئله به نوع نگاه‌هایی است که در حوزه وجود دارد، تصریح کرد: ما در دورانی قرار داریم که بزرگان اعم ازمراجع و شخصیت‌های علمی حوزه بر ارتقا و کارآمدی حوزه و پاسخگویی این نهاد به نیازهای جهان اسلام تأکید دارند اما درعین حال عده‌ای هم هستند که کوچک‌ترین حرکتی را درزمینه نظم پذیری و استفاده ازشیوه‌های نوین در زمینه ارتقا را بر نمی‌تابند.

وی ادامه داد: من جزو کسانی هستم که اعتقاد عمیق دارم که حوزه ویژگی‌هایی دارد که ما هیچ وقت نباید این ویژگی‌ها را نادیده بگیریم، یا از دست بدهیم و یا معاوضه کنیم.

قائم مقام حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: در برخی مدارسی که دورس عالی در آنها ارائه می‌شود، ممکن است روزانه بیش از 600 درس برگزار ‌شود و شاید سازمان دهندگان این دروس یک یا دو نفر بیشتر، آن هم در یک فضای بسیار محدود نباشند، در حالی که این مقدار درس اگر بخواهد در یک دانشگاه برگزار شود به اداره کلاس‌داری و یک ساختمان چند طبقه و بودجه چند میلیارد تومانی نیاز دارد.

جمشیدی با بیان اینکه ما درحوزه‌های علمیه ظرفیت عظیم وبردارهای بلندی داریم که این بردارها بارهای خیلی بلند را باکمترین امکانات بر می‌دارند، اظهار داشت: این ویژگی‌های حوزه هیچ وقت نباید از دست برود.

شهرت‌طلبی و کسب جاه و مقام در حوزه ضدارزش است

معاون جامعه و نظام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم گفت: درحوزه‌های علمیه تکلیف، قصد قربت، استفاده از امکانات کم و بهره ‌وری زیاد حرف اول را می‌زند و رقابت‌هایی که به دنبال شهرت طلبی و کسب جاه و مقام باشند به عنوان ضد ارزش مطرح است. اگر کسی در حوزه‌های علمیه متهم به این رقابت‌ها شود و در این قالب‌ها ورود داشته باشد جامعه حوزوی از او فاصله می‌گیرد.

قائم مقام حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه برخی اموری که ممکن است در مجامع دیگر ارزش باشد در حوزه علمیه ضدارزش است، تصریح کرد: در بعضی مجامع علمی غربی و غیرغربی مسیرهای رقابتی که گاهی بی‌رحمی هم در آنها دیده می‌شود را نه تنها نکوهش نمی‌کنند بلکه ممدوح است، اما در حوزه‌های علمیه تلاش بر این است که همه همراه و همگام باشند و یک مسیر را به سمت تعالی طی کنند.

جمشیدی با اشاره به این جمله امام راحل که اگر همه انبیا را جمع کنند تنازعی در آنها دیده نمی‌شود، خاطرنشان کرد: همه انبیا به خاطر خدا رسالت خود را انجام می‌دهند. آنها دنبال یک رنگی عالم هستند.

وی گفت: من با این اعتقاد به ارزش‌های حوزه عرض می‌کنم که متاسفانه بعضی‌ها هرحرکتی را درحوزه های علمیه نمی‌پذیرند. افرادی را داریم که مختصرترین تحولات را برای ارتقا و پیشرفت حوزه‌های علمیه بر نمی‌تابند و جریان سازی می‌کنند.

جمشیدی این مسئله را یکی از موانع بزرگ تحول در حوزه‌های علمیه دانست و افزود: بخشی ازمیدان‌های بزرگی که تاکنون فتح شده به خاطرتلاش‌های بزرگان و مراجع عظام تقلید ومرحوم امام رضوان الله تعالی علیه درآن پیامی که به روحانیت داده بودند، است.

وی اضافه کرد: تلاشی که مقام معظم رهبری درسفرهای قبلی و درجمع نخبگان حوزه داشتند این بود که این ظرفیت برای تحول ایجاد شود و این فرهنگ به خواست عمومی تبدیل شود تا زمینه استفاده حداکثری از امکانات فراهم شود.

ظرفیت حوزه همانند انرژی متراکم پشت سد بزرگ است

وی اظهار داشت: جوهره مطالبات مقام معظم رهبری بر می‌گردد به اینکه این تصویر را فرهنگ‌سازی کنند که حوزه یک ظرفیت بسیار عمیقی دارد. این ظرفیت بسیار عمیق و بزرگ مثل یک انرژی بزرگ و متراکمی پشت یک سد بزرگ است. این مثال را خود معظم له در دیدار با اعضای شورای عالی حوزه مطرح کردند.

وی ادامه داد: این انرژی متراکم نیاز به هدایت و سازماندهی دارد تا بتواند اقصی نقاط دور دست را سیراب کند اما متاسفانه در حاشیه خودش را هم سیراب نمی‌کند.

حجت‌الاسلام جمشیدی تاکید کرد: حوزه علمیه قم مشخصا وحوزه‌های علمیه سراسر کشور وجهان اسلام به شکل عموم، ظرفیت بسیاری دارند و متناسب این ظرفیت انتظارات زیادی متوجه حوزه‌های علمیه است.

مسئول دفترجامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به نقش پشتیبانی حوزه‌های علمیه اظهار داشت: ما امروز در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که نظام اسلامی هر روز با مسائل جدیدی مواجه است و احتیاج به هدایت و پشتیبانی فکری و حضور عملی حوزه‌های علمیه دارد، جهانی که در آن علاوه بر اینکه افکار و انظار تشنه و منتظر وجود دارد، نحله‌ها و مکاتبی که تهدیدکننده هستند و از فضای خالی حداکثر استفاده را کرده‌اند، به عنوان اندیشه‌های مهاجم شبهه‌افکنی می‌کنند و اثرگذار هستند.

جمشیدی با بیان اینکه حوزه‌های علمیه باید در مقابل این نحله‌ها و مکاتب انحرافی صف آرایی کنند و پاسخگو باشند، تصریح کرد: وقتی حوزه‌های علمیه در عرصه داخلی و بین‌المللی و جهان اسلام آن طوری که باید و شاید به وظیفه خودش جامه عمل نپوشاند طبیعی است که بازار شبهه و نحله‌های دروغین و مکاتب و اندیشه‌های انحرافی گرم می‌شود.

رهبری، حوزویان را به ظرفیت و رسالت عظیم حوزه آگاه کردند

وی اضافه کرد: به نظر من بزرگترین تاثیری که هدایت‌های مقام معظم رهبری از ابتدا تا امروز داشته، این است که این تنبه را در بین حوزویان ایجاد کرده که حوزه دارای ظرفیت و رسالت عظیمی است. ایشان چه در بعد بیان اهداف و رسالت‌های حوزه‌ های علمیه، چه در بیان ظرفیت‌ها و مرحله سوم هم سازوکارهایی که بتواند ظرفیت‌ها را برای رسیدن به آن اهداف و رسالت‌ها به کار بگیرد و هدایت کند مواردی را مطرح کردند.

جمشیدی ادامه داد: ما در سفر اول مقام معظم رهبری به قم شاهد این بودیم که ایشان با تصویر روشنی از اهداف و انتظاراتی که از حوزه‌های علمیه وجود دارد، به خوبی و با تجربه‌ای که در عرصه مدیریت اجرایی و اداره کلان کشور دارند، این طریق را ارشاد فرمودند که وظیفه شورای وقت مدیریت حوزه‌های علمیه را به سمت سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کلان رهنمود فرمودند. به این معنا که فرمودند مدیریت باید مستقل، متمرکز و در چارچوب سیاست‌های شورای عالی حوزه باشد، یعنی بزرگان حوزه که موید به تائید مراجع عظام و رهبری هستند باید به اصالت‌های حوزه و سیاست‌هایی که باید در اداره حوزه علمیه مدنظر باشد وبرنامه‌های کلان وسیاستگذاری توجه داشته باشند وحوزه هم مدیری با تشکیلات مناسب داشته باشد که این مدیریت وتشکیلات مناسب در چارچوب سیاست‌ها بتواند این مجموعه را هدایت و راهبری کند.

تمرکز در مدیریت مهمترین دستاورد سفر اول رهبری به قم بود

معاون جامعه ونظام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تاکید کرد: مهمترین دستاورد سفر اول مقام معظم رهبری مسئله تمرکز در مدیریت حوزه بود، یعنی تبدیل مدیریت حوزه از شورایی به مدیریت واحد و ایجاد یک تشکیلات واحد. مقام معظم رهبری در سفر دوم با ترسیم شرایط حاکم بر عرصه بین‌المللی و داخلی و بیان ظرفیت‌های حوزه‌های علمیه، بر روی دو سه نکته تاکید کردند و فرمودند که امروز دشمن در عرصه شبهات و هجوم فکری بردارهای زیادی را باز کرده است.

جمشیدی ادامه داد: حوزه‌های علمیه از دیرباز هرگاه احساس می‌کردند که هرگاه دشمن مبانی فکری و نظری جامعه اسلامی و حوزه‌های علمیه و جهان تشیع را مورد تهدید قرار می‌داد وارد میدان می‌شدند و اگر یک شبهه‌ای وارد می‌شد، گاهی 100 رساله برای این شبهه می‌نوشتند.

وی گفت: مقام معظم رهبری این تنبه را به حوزه‌های علمیه دادند که حوزه‌ها در بحث فلسفه و کلام و همچنین فقه به لحاظ پاسخگویی به نیازهای عملی جهان؛ و فلسفه و کلام برای پاسخگویی به نیازهای فکری در عرصه مبانی و اندیشه‌های پایه باید تمرکز کند.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری درهر دو سفر قبلی خودشان به قم اشاره داشتند که حوزه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد، تصریح کرد: این ارزش‌ها نباید مورد غفلت واقع شود، بلکه باید حفظ شود. حرکت عمومی حوزه نیز باید ترمیم شود و بعد هم بالندگی پیدا کند.

بالندگی همان غافل نماندن از تحول است

جمشیدی به دیدارسال 1386 نخبگان و اساتید حوزه علمیه با مقام معظم رهبری ومطالبات ایشان از حوزه‌های علمیه اشاره کرد و اظهار داشت: درآن دیدار مقام معظم رهبری تاکید کردند که حوزه‌های علمیه ازتحولات نباید عقب بماند ونسبت به ارتقا وتحول و پیشرفت نباید نگران باشد، بلکه باید از فرصت‌های پیش آمده حداکثر استفاده را ببرد.

وی گفت: این نکته‌ای بود که در ضمن فرمایشات ایشان که در بخش‌های آموزشی، مدیریتی، محتوایی، پژوهشی و تبلیغی بسیار کارگشا بود مطرح شد. اما اگر به دنبال یک جامعه برای فرمایشات رهبری باشیم اینکه بالندگی که قبلا ایشان اشاره کرده بودند تعبیر دیگری از همان غافل نماندن از تحول و پیشرفت‌های متناسب با انتظارات از حوزه‌های علمیه است.

قائم مقام حوزه‌های علمیه ادامه داد: جوهره فرمایشات مقام معظم رهبری این است که ما یک ظرفیت و امکان عمیق و بزرگ داریم، فرصت‌های مناسبی هم در اختیار داریم. باید از این امکانات و فرصت‌ها حداکثر استفاده را بکنیم تا بتوانیم به آن رسالتی که امروز بر عهده حوزه‌های علمیه در پاسخ به نیازهای بشریت و تمدن سازی اسلامی است حداکثر استفاده را ببریم.

جمشیدی با بیان اینکه حوزه‌های علمیه در طول قرون تمدن‌ساز بوده‌اند، خاطرنشان کرد: این نقش تمدن سازی حوزه در قرن بیست و یکم باید بیشتر از سایر قرون باشد و این امر احتیاج به کار و تلاش مضاعف، شناسایی ظرفیت‌ها، آفت‌ها و تهدیدها دارد تا با شناسایی فرصت‌ها و استفاده از آنها راهبردی تهیه شود و نتیجه آن این باشد که ما را به رسالت حوزه که رسالت انبیای الهی علیهم السلام است رهنمون کند.

مدیریت قوی و نقشه راه دو عامل مهم در تحول حوزه

قائم مقام حوزه‌های علمیه با اشاره به اینکه مقام معظم رهبر ی مدیریت قوی و کارآمد و همچنین نقشه راه را دو عامل مهم در تحول حوزه دانستند، تاکید کرد: ایشان در بخش مدیریت فرمودند ما برای هر تحولی نیاز به دو چیز داریم؛ اگر سیر سفرهای ایشان به قم و دیدارهای نخبگان و دست اندرکاران حوزه‌های علمیه با ایشان را دقت کنیم معظم له همواره به این دو نکته توجه داشتند. یعنی تنبهاتی که می‌دادند علاوه برفرهنگ سازی تحول، فرهنگ سازی ارتقا وپیشبرد،فرهنگ سازی توجه به ظرفیت‌ها را نیز مطرح می‌کردند و این خیلی مهم است که ما هر کاری که بخواهیم در این عرصه انجام دهیم نیاز به تنبه و توجه مخاطبین در عرصه دارد، یعنی باید این ظرفیت‌ها را باور کنند و در خور ببینند.

وی ادامه داد: در این مسیر ایشان از اولین سفر تا آخرین ملاقات‌ها با نخبگان حوزه، ایجاد یک مدیریت قوی و کارآمد و بعد هم تنظیم یک نقشه راه در قالب برنامه پنج ساله، 10 ساله، 20 ساله، سند چشم‌انداز همواره تاکید فرمودند.

جمشیدی با بیان این نکته که حوزه امروز با حوزه 30 سال پیش کاملا متفاوت است، به اظهارات اخیر آیت‌الله مصباح یزدی در مورد تحولات انجام شده در حوزه اشاره کرد و گفت: آیت‌الله مصباح یزدی در دو دوره عضو شورای عالی حوزه بود و من از نزدیک در جلسات شورای عالی در جریان وقت گذاری و اثرگذاری این شخصیت علمی و عملی حوزه‌های علمیه بودم که با چه دقتی وارد بحث‌ها می‌شد و با چه موشکافی به اصالت‌های حوزه توجه داشت. این شخصیت بزرگوار هفته گذشته گفته بود که تحولاتی که در طی 30 سال گذشته در حوزه‌های علمیه انجام شده یک مسیر 300 ساله بوده است.

وی با ذکر خاطره‌ای ازآیت‌الله مصباح یزدی اظهار داشت: درسال 1365 بنده به اتفاق جمعی از فضلای حوزه که دغدغه تحول و رشد و ارتقای در حوزه داشتند و برخی از بزرگان تأثیرگذار در جریان حوزوی، اعم از اعضای شورای مدیریت وقت خدمت ایشان رسیدیم و مطالبی مطرح می کردیم که بخشی از آنها همین مطالب امروزی بود. آیت‌الله مصباح یزدی گفته بود شما هم باید آنقدر بگوئید تا یخ‌ها باز شود و زمینه برای تحقق این مطالب در حوزه‌های علمیه فراهم شود.